Του Δρ. Ιωάννη Καραντά, Προσωπικού Ιατρού ΓεΣΥ

Στον προ-διαβήτη (διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης), το σάκχαρο (γλυκόζη) αίματος είναι αυξημένο πάνω από τα φυσιολογικά όρια. Παρόλο που η τιμή αυτή δεν είναι τόσο αυξημένη ώστε να χαρακτηριστεί σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ (ΣΔΙΙ), είναι αυξημένος ο κίνδυνος ανάπτυξης ΣΔΙΙ, όταν υπάρχει προ-διαβήτης.

Επιπλέον, αυξάνεται ο κίνδυνος ανάπτυξης καρδιαγγειακών νοσημάτων, δηλαδή στεφανιαίας νόσου, περιφερικής αρτηριακής νόσου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Η έγκαιρη αντιμετώπιση του προ-διαβήτη, μπορεί να οδηγήσει στη μη-ανάπτυξη ΣΔΙΙ και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Η αποτελεσματικότερη θεραπεία του προ-διαβήτη είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, η οποία περιλαμβάνει μια ισορροπημένη υγιεινή διατροφή, η απώλεια βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας και η τακτική άσκηση (σωματική δραστηριότητα).

Τι είναι ο προ-διαβήτης…

​​Περίπου 1-3 στους 4 ανθρώπους με προ-διαβήτη θα αναπτύξουν ΣΔΙΙ σε 10 έτη. Επίσης οι άνθρωποι με προ-διαβήτη είναι πιο πιθανό να πάσχουν και από άλλους παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε καρδιαγγειακή νόσο όπως αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, παχυσαρκία κλπ.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO) έχει καθορίσει ως κριτήρια για τον προ-διαβήτη:

• Γλυκόζη νηστείας (διαταραγμένη): 110-125mg/dl (ή 100-125 mg/dl σύμφωνα με την Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρία (ADA) και την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιολογίας (ESC)) και
• Γλυκόζη αίματος: 140-200mg/dl, 2 ώρες μετά τη λήψη 75gr γλυκόζης από του στόματος (Δοκιμασία Ανοχής Γλυκόζης ή Καμπύλη Σακχάρου).

Επιπρόσθετα, η Αμερικάνικη Διαβητολογική Εταιρία (ADA) έχει προσθέσει και το κριτήριο της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στα παραπάνω κριτήρια με το όριο να βρίσκεται μεταξύ 5,7% και 6,4%.

Τι είναι η διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας;

Γλυκόζη νηστείας είναι η τιμή του σακχάρου αίματος που ανευρίσκεται το πρωί κατά την μέτρησή του, πριν το πρώτο γεύμα. Αν έχετε διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας είναι πιο πιθανό να έχετε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη και κατ’ επέκταση καρδιαγγειακών παθήσεων. Οι φυσιολογικές τιμές της γλυκόζης νηστείας σε έναν μη ασθενή βρίσκονται κάτω από 100mg/dl. Έτσι τιμές από 100-125mg/dl θεωρούνται ως διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας.

Πόσο συχνός είναι ο προ-διαβήτης;

Συνήθως, οι ασθενείς με προ-διαβήτη δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν από τη νόσο, δεδομένου, ότι ο ασθενής με προ-διαβήτη για πολλά χρόνια μπορεί να είναι ασυμπτωματικός. Εκτιμάται ότι το 2020, μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, υπήρχαν 7 εκατ. Άνθρωποι που έπασχαν από προδιαβήτη.

Ποια είναι τα αίτια του προ-διαβήτη και πως αναπτύσσεται;

Τα αίτια του προ-διαβήτη είναι τα ίδια με αυτά του ΣΔΙΙ. Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στην ανάπτυξη προ-διαβήτη και περιλαμβάνουν:

• Αυξημένο βάρος σώματος ή παχυσαρκία (οι περισσότεροι ασθενείς που εμφανίζουν προ-διαβήτη ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία)
• Οικογενειακό ιστορικό ΣΔΙΙ. Αυτό έχει να κάνει κυρίως με τον πολύ κοντινό οικογενειακό κύκλο όπως μητέρα, πατέρας, αδέρφια
• Ελαττωμένη σωματική δραστηριότητα
• Συνύπαρξη επιπλέον παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου (αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία)
• Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και αυξημένο σωματικό βάρος για γυναίκες
• Ανάπτυξη διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (διαβήτης κύησης)

Ποια είναι τα συμπτώματα του προ-διαβήτη;

Οι ασθενείς με προ-διαβήτη συνήθως είναι αυμπτωματικοί. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η νόσος ανακαλύπτεται τυχαία σε τακτικό εργαστηριακό έλεγχο. Κάποιες φορές, ο προσωπικός ιατρός μπορεί να προτείνει έλεγχο της τιμής της γλυκόζης αίματος ειδικά σε περίπτωση που συνυπάρχουν και άλλοι παράγοντες που είτε αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο ή αυξάνουν τον κίνδυνο ύπαρξης διαβήτη ή προ-διαβήτη. Τέτοιοι παράγοντες είναι η αυξημένη τιμή χοληστερόλης ή η αυξημένη πίεση, όπως επίσης και αν υπάρχουν καρδιαγγειακά συμβάματα (αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου κλπ.) από το ιστορικό.

Πιο συχνά ο προ-διαβήτης διαγιγνώσκεται κατά την εξέταση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης στις τιμές που αναφέρθηκαν παραπάνω, ενώ τιμή πάνω από 6,5% θεωρείται διαβήτης. Λιγότερο συχνά χρησιμοποιείται η καμπύλη γλυκόζης για την διάγνωση.

Ποια είναι η αντιμετώπιση του προ-διαβήτη;

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα που αναφέρουν ότι η έγκαιρη αντιμετώπιση του προ-διαβήτη μπορεί να καθυστερήσει και σε κάποιες περιπτώσεις να αναστείλει την εμφάνιση διαβήτη. Κατ’ επέκταση μπορεί να προληφθούν και τα καρδιαγγειακά συμβάματα. Οι κύριες παρεμβάσεις που προτείνονται περιλαμβάνουν τη λήψη υγιεινοδιαιτητικών μέτρων και φαρμακευτική αγωγή. Επίσης, είναι πολύ σημαντικός ο τακτικός έλεγχος της τιμής της γλυκόζης αίματος (τουλάχιστον μία φορά ετησίως), κατόπιν συνεννόησης με τον προσωπικό ιατρό.

Υγιεινοδιαιτητικά Μέτρα:

Απώλεια βάρους σε περίπτωση παχυσαρκίας αλλά και γενικότερα η ρύθμιση του σωματικού βάρους είναι μια καλή αρχή. Παράλληλα, συνιστάται η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας (περπάτημα, άσκηση, κολύμβηση). Τα παραπάνω μπορούν να οδηγήσουν στην αυξημένη ευαισθησία του οργανισμού στην ινσουλίνη (ορμόνη που παράγεται φυσιολογικά από το πάγκρεας και βοηθάει στο να εισέλθει η γλυκόζη μέσα στα κύτταρα με αποτέλεσμα να αποφεύγεται η υπεργλυκαιμία) ώστε αυτή να είναι πιο αποτελεσματική στην ρύθμιση της γλυκόζης. Επιπλέον η διακοπή του καπνίσματος αλλά και η, με μέτρο, χρήση αλκοόλ μπορεί να συμβάλει επίσης.

Αν έχετε προ-διαβήτη πρέπει να:

• Έχετε μια ισορροπημένη διατροφή. Η μεσογειακή διατροφή προσφέρεται σαν διατροφή σε ασθενείς με διαβήτη ή προδιαβήτη. Ένας έμπειρος διατροφολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να καθορίσετε διαιτολόγιο που θα είναι εύκολο να πειθαρχήσετε. Η διατροφή αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει τροφές χαμηλές σε λιπαρά και πλούσιες σε φυτικές ίνες.
• Αυξήσετε την σωματική σας δραστηριότητα. Οι περισσότεροι επιστημονικοί φορείς προτείνουν άσκηση τουλάχιστον 30 λεπτών 5 φορές την εβδομάδα. Και πάλι προτείνεται η άσκηση που είναι πιο πιθανόν να πειθαρχήσετε οπότε πρέπει να είναι της αρεσκείας σας. Σημαντικό είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας για την άσκηση αυτήν καθώς σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχουν ιατρικοί λόγοι που να απαγορεύουν ένα συγκεκριμένο είδος.
• Χάσετε βάρος αν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Τα δύο παραπάνω αν γίνουν σωστά μπορούν να σας βοηθήσουν να το πετύχετε αυτό.

Βιβλιογραφία

• Cosentino et al. 2019 ESC Guidelines on Diabetes, Pre-Diabetes, and Cardiovascular Diseases Developed in Collaboration with the EASD. European Heart Journal, 41 (2), (2020) 255–323.
• M. E. Okur, I.D. Karantas, P.I. Siafaka. Diabetes Mellitus: A Review on Pharmacological Aspect: Currents Status and Future Perspectives. Acta Pharmaceutica Sciencia 55(1) (2017) 54-74.
• World Health Organization, World Health Organization. Definition and diagnosis of diabetes mellitus and intermediate hyperglycemia: report of a WHO/IDF consultation. Geneva: World Health Organization. (2006) 1–50.
• https://www.diabetes.org/diabetes